“Амьдралын төлөөх аавууд” аян, хөдөлгөөнөөс ИНЕГ-ын ажилтнуудад
аавын хүмүүжлийн арга барилын талаар мэдээлэл өглөө.
Сүүлийн үед нийгэм, эдийн засгийн байдлаас шалтгаалан гэр
бүл салалт ихэссэн бөгөөд аавгүйдлийн улмаас үүсдэг нөлөөллийн талаар тус
байгууллагаас судалгаа хийсэн байна. Тухайлбал, Аавгүй өссөн хүүхдүүд сэтгэл
хөдлөл болон зан авирын асуудал ихээр гаргадаг ба хөвгүүдийн хувьд ажилгүйдэл,
гэмт хэрэгт холбогдох нь их байдаг байна. Судалгаагаар удаан хугацаагаар
хоригдох ял авсан өсвөр үеийнхний 70 хувь нь аавгүй өссөн байдаг байна. Мөн
аавгүй хүүхдүүдийн дунд сургуулиас завсардах байдал 2 дахин их байдаг, аавгүй
өссөн охидуудын хувьд 3 дахин их ганц бие ээж болдог судалгаа гарчээ.
“Хүүхэд дуугаа хураагаад, ярилцахаа болих нь олон хүчин
зүйл нөлөөлж болно. Харин энэ нь удаан хугацаагаар үргэлжлэх нь амьдралд нь
сөргөөр нөлөөлж болох юм. Тиймээс аав хүнийхээ хувьд тэдний хийх дуртай зүйлд
нь оролцож, бага багаар харилцах боломжийг эрэлхийлэх хэрэгтэй. Хамтдаа ярилцах
нь бүх асуудлын шийдэл болохгүй ч сэтгэлээ тайвшруулах боломжтой болдог гэдгийг
хүүхэд тань ойлгох юм. Амьдралын төлөөх аавууд та бол хүүхдийнхээ хамгийн сайн
харилцагч байх боломжтой юм” гэдгийг Амьдралын төлөөх аавууд аян, хөдөлгөөний
зохицуулагч, ICAN олон улсын аавуудын сургалтын мастер
багш Ч.Гансүх мэдээлэлдээ онцоллоо.
“Бидэнд байгаа үнэ цэнтэй цаг бол хайртай
хүмүүстэйгээ хэр их цаг гаргахаас шалтгаалдаг. Бидний ажиллаж, хөдөлмөрлөж
байгаа цагууд үнэндээ гэр бүлийнхээ хүмүүсийг аз жаргалтай болгохыг хичээж
байгаагаас үүдэлтэй. Гэвч заримдаа энэ их хичээл зүтгэлдээ хэт автаад хамтдаа
цагийг өнгөрөөхөө умартдаг. Аавтайгаа хамт байх хугацаа дэндүү бага байсан
гэдгээ бид яг аавынхаа насанд ирэх үедээ анзаардаг. Өнөөдөр хүүхэддээ цаг
гаргах хамгийн тохиромжтой цаг гэдгийг өнөөдөр л бид өөртөө сануулах хэрэгтэй.
Аавын гаргасан сайхан цаг, тэр хором мөч бүхэн
биднийг аз жаргалтай болгож байсныг бид ойлгодог. Тэгвэл бид хүүхдүүддээ хэзээ
хамгийн сүүлд дурсамж үлдээхээр гайхалтай цагийг гаргасан бэ? Өнөөдөр, одоо л
тэр цагийг бид гаргаж чадна. Хүүхдүүд маань бидэнд цаг гаргаасай гэж хэлээгүй ч
сэтгэлдээ цаг гаргаасай гэж хүлээж байгаа гэдгийг мөн тэрбээр аавуудад санууллаа.
Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллагын Ази номхон далайн бүсийн агаарын навигацийн үйлчилгээний төлөвлөлт болон хэрэгжилтийг хангах ажлын хэсгийн дэд ажлын хэсэг болох Нислэгийн хөдөлгөөний менежментийн Хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн 3 дугаар хурал Тайландын вант улсын Бангкок хотноо 2019 оны 3 дугаар сарын 04-нөөс 07-ны хооронд зохион байгуулагдаж ИНЕГ-ын АНБЗГ-ын мэргэжилтэн Х.Одхүү оролцлоо. Хуралд бүсийн 15 улс болон олон улсын 7 байгууллага(AAPA, CANSO, IATA, IFALPA, ICAO, WORLD ECONOMIC FORUM, THALES, TERRA DRONE) нийт 73 төлөөлөгч оролцлоо.Хурлыг ICAO-ын Ази Номхон далайн бүсийн захирал Арун Мишрагийн нэрийн өмнөөс ICAO-ын Ази Номхон далайн бүсийн нисэхийн хөдөлгөөн, нисэхийн мэдээлэл хариуцсан мэргэжилтэн Шэйн Самнер нээж үг хэлсэн.Хурлын даргаар Хятадын Нисэхийн хууль, стандартын Бейханг их сургуулийн захирал Лю Хао ажилласан бөгөөд нарийн бичгээр ИКАО-ын Ази Номхон далайн бүсийн нисэхийн хөдөлгөөн, нисэхийн мэдээлэл хариуцсан мэргэжилтэн Шэйн Самнер ажилласан.Хурлаар нийт 8 танилцуулга илтгэл хэлэлцүүлж, 11 WP, 8 IP-д үнэлэлт дүгнэлт өгсөн. Хурлаас 2 шийдвэрийн төсөл боловсруулагдаж APANPIRG-д хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэсэн. Үүнд:Хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан Ази номхон далайн бүсийн хэмжээнд баримтлах гарын авлага (Regional Guidance for the Regulation and Safe Operation within the National Airspace)-ийн төслийг хэлэлцэж боловсруулсныг батлуулах.Хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан баримт бичгийн төслийг боловсруулж дууссан тул APUAS TF ажлын хэсгийг татан буулгахаар шийдвэрлэснийг хэлэлцүүлэх.Монгол улсын хувьд хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн өнөөгийн нөхцөл байдлыг танилцуулж цаашид хурдацтай өсөн нэмэгдэж буй үйл ажиллагааг хэрхэн зохицуулах талаар асуулга тавьж тус хуралд оролцсон. Хуралд оролцсон улс орнууд мөн адил хурдацтай хөгжиж буй хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан баримт бичиг хэрэгтэй шаардлага тулгарч байгаагаа илэрхийлж байсан.ICAO-ын зүгээс хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан Ази номхон далайн бүсийн хэмжээнд баримтлах гарын авлага (Regional Guidance for the Regulation and Safe Operation within the National Airspace)-ийн төслийг боловсруулах ажлын хэсэгт орж ажиллахыг санал болгосон.Монгол улсын хувьд хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан Ази номхон далайн бүсийн хэмжээнд баримтлах гарын авлага (Regional Guidance for the Regulation and Safe Operation within the National Airspace)-ийн төслийг боловсруулах ажлын хэсэгт орж ажилласан бөгөөд ажлын хэсэг нь 2 өдрийн хугацаанд баримт бичгийн төслийг боловсруулсан.Энэхүү баримт бичгийн төслийг хурлын сүүлийн өдөр хэлэлцэн баталсан бөгөөд APANPIRG-д хэлэлцүүлэхээр санал нэгтэйгээр шийдвэрлэсэн.2019 оны 11 сарын 08-нд APANPIRG-ын хуралдаанаар тус баримт бичгийг хэлэлцүүлэн батлуулсан тохиолдолд Ази номхон далайн бүсийн улс орон бүр өөрсдийн дотоодын баримт бичгүүддээ дүн шинжилгээ хийж шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг оруулахыг зөвлөсөн.Мөн APANPIRG-ын хуралдаанаар энэхүү баримт бичиг батлагдсан тохиолдолд тус ажлын хэсгийг татан буулгахаар тохиролцсон болно.Тус хуралд оролцсоноор хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан ICAO-ын анхны баримт бичиг боловсруулах ажлын хэсэгт орж санал солилцон ажилласан бөгөөд Монгол улсын агаарын навигацийн үйлчилгээний бодлогод хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг хэрхэн зөв, оновчтой зохион байгуулах талаар тодорхой мэдлэг мэдээлэлтэй болсон.
Өнөөдөр Монгол Улсын Зам, тээврийн хөгжлийн сайд Сандагийн Бямбацогт Их Британи Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Фиона Блайт нар “Агаарын харилцааны тухай Монгол Улсын Засгийн газар болон Их Британи, Умард ирландын нэгдсэн хаант улсын засгийн газар хоорондын хэлэлцээр” байгууллаа. “Агаарын харилцааны тухай Монгол Улсын Засгийн газар, Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улс /ИБУИНХУ/-ын Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр”-ийг 2000 оны 3 дугаар сарын 01-ний өдөр байгуулж байсан бөгөөд ИБУИНХУ Европын Холбооноос гарсантай холбогдуулан Агаарын харилцааны тухай Монгол Улсын Засгийн газар, ИБУИНХУ-ын Засгийн газар хооронд байгуулсан хэлэлцээрийг шинэчлэн байгуулж байна. Шинэчлэн байгуулж буй Агаарын харилцааны тухай хэлэлцээр нь “Хууль, дүрэм дагаж мөрдөх”, “шударга өрсөлдөөн”, “нислэгийн аюулгүй ажиллагаа”, “аяллын дугаар хамтран ашиглах”, “түрээс”, “хөөрөлт, буултын слот”, “газрын үйлчилгээ”, “олон төрөлт агаарын тээвэр”, “хүрээлэн буй орчны хамгаалал”, “олон улсын иргэний нисэхийн байгууллагад бүртгүүлэх” зэрэг шинэ зүйлүүд нэмсэн бөгөөд нисэхийн аюулгүй байдлын зүйлд нисэхийн аюулгүй байдлын ажилтнуудыг /In-Flight Security Officer/ зорчихыг зөвшөөрөх, хэлэлцэн тохирогч талууд тухай заалтуудыг тусгасан. ИБУИНХУ-ын талтай өмнө байгуулсан баримт бичгүүдийн хүрээнд хоёр талаас томилогдсон агаарын тээвэрлэгчид долоо хоногт 2 хүртэлх давтамжтай нислэг үйлдэх, Улаанбаатар-Москва/Берлин-Лондон чиглэлд агаарын тээврийн 5 дугаар эрх эдлэн нислэг үйлдэх эрхтэй байсныг дурын агаарын хөлгийн маягаар долоо хоногийн 7 удаагийн давтамжаар зорчигч тээврийн нислэг үйлдэх, дан ачаа тээврийн нислэгийг дурын агаарын хөлгөөр давтамжийн хязгаарлалтгүйгээр нислэг үйлдэхээр тохирсон. Хоёр талын томилогдсон агаарын тээвэрлэгчид Европ болон Төв Азийн доорх цэгүүдэд агаарын тээврийн 5 дугаар эрх эдлэн зорчигч тээврийн нислэг үйлдэхээр тохирсон. Европ дахь цэгүүд: Албани, Армени, Австри, Азербайжан, Бельги, Босни Герцеговина, Болгар, Хорват, Кипр, Чех, Дани, Эстони, Финлянд, Франц, Гүрж, Герман, Грек, Унгар, Исланд, Ирланд , Итали, Латви, Литва, Люксембург, Мальта, Молдав, Монтенегро, Нидерланд, Хойд Македон, Норвеги, Польш, Португал, Румын, Серби, Словак, Словени, Испани, Швед, Швейцарь, Турк, Украин.Төв Ази дахь цэгүүд: Казахстан, Киргизстан, Тажикистан, Туркменистан, Узбекистан. Одоогийн байдлаар ИХБУИНХУ-ын Лондон хотын чиглэлд Монголын талаас зорчигч тээврийн нислэг үйлдэхээр “МИАТ” ТӨХК, дан ачаа тээврийн нислэг үйлдэхээр “Изинис Эйрвэйз” ХХК-иуд томилогдоод байна. Монгол Улсын Засгийн газар, Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улсын Засгийн газар хооронд “Агаарын харилцааны тухай хэлэлцээр” шинэчлэн байгуулснаар хоёр орны хооронд шууд нислэг гүйцэтгэхээс гадна Европ болон Төв Азийн орнуудаар дамжин нисэх боломж бүрдэж байна.