2023 оны 11 сарын 13-ны өдөр Улаанбаатар хот Монгол Улсын Засгийн Газрын 2021 оны 8 дугаар сарын 25-ны өдрийн “Нэгдсэн үндэстний байгууллагын “Террорист этгээдүүдийн хөдөлгөөнд хяналт тавих хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлэх талаар авах зарим арга хэмжээний тухай 261 дүгээр тогтоолоор Монгол Улсын хилийн хяналт шалгалтыг сайжруулах, төрийн байгууллагуудын мэдээлэл солилцох шуурхай байдлыг хангах, терроризмтай тэмцэх үндэсний чадавхыг бэхжүүлэх зорилгоор НҮБ-ын Терроризмтай тэмцэх алба (UNOCT)-ны “СТ Travel” хөтөлбөрт нэгдэн тус байгууллагын ᠌᠌"Go Travel” програмыг нутагшуулах болсон. Ингэхдээ, хөтөлбөрийн хэрэгжүүлэгч байгууллагаар Хил хамгаалах ерөнхий газрыг тогтоож, хөтөлбөрийн үндэсний зохицуулагчийн чиг үүргийг Терроризмтай тэмцэх зөвлөлийн ажлын албанд хариуцуулан, программыг нутагшуулж үйл ажиллагаанд нэвтрүүлэх ажлын хэсгийг Монгол Улсын Терроризмтай тэмцэх зөвлөлийн даргын 2021 оны 10 дугаар сарын 04-ний өдрийн А/09 тоот тушаалаар дөрвөн дэд ажлын хэсэгтэй байхаар байгуулж түүнд ИНЕГ-ын Агаарын тээврийн бодлого зохицуулалтын газрын дарга Агаарын тээврийн дэд ажлын хэсгийн ахлагчаар томилогдон ажиллаж байгаа болно. НҮБ-ын хөтөлбөрт нэгдэн зорчигчийн мэдээллийн программ авч ашиглахаар болж байгаатай холбогдуулан НҮБ-ын Терроризмтай тэмцэх алба, Европын аюулгүй байдал хамтын ажиллагааны байгууллага (OSCE) хамтран жил бүр уламжлал болгон Австри Улсын Вена хотын “Hoffburg Conference Center”-т зохион байгуулдаг Зүүн Европын Зорчигчийн мэдээлэл солилцооны албан бус ажлын хэсгийн 3 дугаар хурал (3rd Eastern European Informal Working Group on passenger data) 11 дүгээр сарын 08-ны өдөр, мөн Зорчигчийн мэдээлэл солилцооны 7 дугаар семинар (7th Seminar on Passenger Data Exchange) 9-10-ны өдрүүдэд тус тус оролцож ажиллав. 1. Зүүн Европын Зорчигчийн мэдээлэл солилцооны албан бус ажлын хэсгийн 3 дугаар хурал. Террорист бүлэглэлүүдийн зарим газар нутагт нөлөөлөл тогтоохоор үйлдэж байгаа зэвсэгт мөргөлдөөний улмаас газар нутгаа алдсан гадаадын террорист этгээдүүдийн шилжилт хөдөлгөөн нэмэгдэх эрсдэлийг хаах зорилгоор НҮБ-ын Аюулгүйн Зөвлөл 2014 оны 2178, 2016 оны 2309 Тогтоолуудыг, 2017 оны 12 сарын 2396 тоот Тогтоолоор нэмэлт өөрчлөлт оруулан баталж, Гишүүн Улсуудыг дараах байдлаар үүрэгжүүлсэн байдаг. - Тухайн газар нутагт үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа агаарын тээвэрлэгчид холбогдох үндэсний эрх бүхий байгууллагуудад Зорчигчийн урьдчилсан мэдээлэл (API) гаргуулахыг шаардах︔ Террорист этгээдүүдийн шилжилт хөдөлгөөний талаархи холбогдох мэдээллийг холбогдох Улс орнууд хоорондоо солилцдог байх; болон Зорчигчийн урьдчилсан мэдээллийг бүх холбогдох эрх бүхий байгуулагуудаар шинжилгээ хийгддэг байдлыг хангах. - Зорчигчийн нэрийн бүртгэл (PNR)-ийг цуглуулах бүтэц бүрдүүлсэн байх, Зорчигчийн нэрийн бүргэлийн дата өгөгдөлийг боловсруулж дүн шинжилгээ хийдэг байх, үндэсний эрх бүхий байгууллагууд хэрэглэдэг байх болон хоорондоо солилцдог байх, тус дата өгөгдлийг холбогдох болон сонирхсон Улсуудтай хуваалцдаг байдлыг дэмжих. Мөн Тогтоолд бүсийн болон Олон улсын байгууллагуудын оролцоог дараах байдлаар тодорхойлсон: - Гишүүн Улсуудын уялдаа холбоог сайжруулж, Техникийн туслалцаа шаардлагатай цар хүрээг тодорхойлж, дээрхи чадавхыг хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай нөөц болон хүний нөөцийг бий болгоход дэмжлэг үзүүлэх. Европын аюулгүй байдал хамтын ажиллагааны байгууллага (OSCE), НҮБ-ын Терроризмтэй тэмцэх алба хамтран НҮБ-ын UN-CT Travel Programme хөтөлбөрийг дэмжих зорилгоор 2021 онд Зүүн Европын Зорчигчийн мэдээлэл солилцооны албан бус ажлын хэсгийг байгуулах санаачлагыг гарган хэрэгжүүлж эхэлсэн байна. Энэ удаагийн Зүүн Европын Зорчигийн мэдээлэл солилцооны албан бус ажлын хэсгийн 3 дугаар хуралд Албани, Армени, Азербайжан, Беларус, Босния Герцоговин, Израиль, Казахстан, Киргиз, Молдав, Монтенегро, Монгол, Македони, Серби, Тажикистан, Туркменистан, Украин, Узбекистан зэрэг улсын Зорчигчийн мэдээллийн төв (PIU passenger information unit), тухайн улсын Зорчигчийн урьдчилсан мэдээлэл, Зорчигчийн нэрийн бүртгэлтэй ажилладаг, НҮБ-ын CT travel хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж байгаа байгууллагуудын төлөөлөл оролцов. Ажлын хэсгийн хурлаар НҮБ-ын Аюулгүй зөвлөлийн Тогтоолыг хэрэгжүүлэхэд гарч байгаа хүндрэл бэрхшээл, тэдгээрийг хэрхэн шийдвэрлэж байгаа туршлага солилцоо, CT Travel хөтөлбөр Зорчигчийн мэдээллийн төвүүд улс орнуудад байгуулагдан үйл ажиллагаа явуулж байгаа хугацаа харьцангуй өөр байгаа тул эрт байгуулагдаж үйл ажиллагаа нь тогтворжсон улсын төлөөллүүд Зорчигчийн урьдчилсан мэдээлэл, Зорчигчийн нэрийн бүртгэл ашиглан хэрхэн олон улсын терроризм, зохион байгуулалттай гэмт хэрэг зэрэгтэй тэмцэж байгаа, дотоодын хууль сахиулах байгууллагуудтай болон олон улсан хэрхэн мэдээлэл солилцон ажилладаг талаар туршлага солилцов. Мөн Зорчигчийн мэдээллийн төвөө байгуулах шатандаа явж байгаа улсуудад хууль эрх зүйг хэрхэн бий болгох, Зорчийгчийн мэдээллийн төвийн үйл ажиллагааг төрийн хяналтын болон хууль сахиулах байгууллагуудын үйл ажиллагаатай уялдуулах, хүний эрхийг хангах, хүний эрхийн зөрчилгүй хэрхэн үйл ажиллагааг хэрэгжүүлэх талаар төлөөллүүд санал солилцсон. 2. Зорчигчийн мэдээлэл солилцооны 7 дугаар семинар. Семинарыг Европын аюулгүй байдал хамтын ажиллагааны байгууллагын Нарийн бичгийн даргын албаны Үндэстэн дамнасан заналхийллийн газар (TNTD-Transnational Threats Department), Хилийн аюулгүй байдал менежментийн нэгж (BSMU – Border Security and Management Unit) болон НҮБ-ын Терроризмтэй тэмцэх офис (UNOCT) хамтран зохион байгуулав. Семинар дараах таван хэлэлцүүлэгтэй зохион байгуулагдсан: - Тээврийн салбартай хамтран ажиллах, холбогдох Энэ хэлэлцүүлэгт Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллага (ICAO), Олон улсын агаарын тээврийн холбоо (IATA), ХБНГУ-ын үндэсний агаарын тээвэрлэгч Lufthansa компани байгууллагын төлөөллүүд Улс орнуудын эрх бүхий байгууллагуудтай НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлийн Тогтоолыг хэрэгжүүлэх ажлын хүрээнд хууль эрх зүй бий болсон улс орнуудад хэрхэн Тээврийн салбарыг Зорчигчийн мэдээллийн төвийн үйл ажиллагаатай хэрхэн уялдуулдаг, холболтыг хэрхэн бий болгодог, ямар дэмжлэг туслалцаа үзүүлдэг талаар танилцуулгууд хийгдэж хэлэлцүүлэг хийгдсэн. - Тээврийн аюулгүй байдлыг тээврийн бүхий л салбарт сайжруулах – Дараагийн алхам далайн тээвэр, авто тээвэр, төмөр зам. Хэлэлцүүлэгт НҮБ-ын Терроризмтэй тэмцэх офис, Олон улсын усан онгоцны аялалын холбоо (CLIA – Cruise Lines International Association) зэрэг байгууллагын төлөөлөл танилцуулгууд хийж төмөр зам, далайн тээвэр, авто тээвэрт хэрхэн Зорчигчийн урьдчилсан мэдээлэл, Зорчигчийн нэрийн бүртгэл ашиглан хяналт тавих, туршлагыг нэвтрүүлсэн Улсуудад хэрхэн хэрэгждэг талаар мэдээлэл авав. - Шинэ технологи болон хандлагууд – Зорчигчийн мэдээлэл солилцоонд үзүүлж буй нөлөө. Улс орнууд хилийн хяналт, хилийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлд шинээр нэвтрүүлж байгаа техник технологийн хандлагууд түүнд шинжлэг ухаан, технологийн дэвшлүүдийг нэвтрүүлэх, хил нэвтрүүлэх үйл ажиллагааг “ухаалаг” болгох талаар тэргүүлэгч улсуудын хэрэгжүүлдэг техник технологийн талаар Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллага, НҮБ-ын Мэдээлэл, харилцаа холбооны технологийн офис, Интерпол, Европын аюулгүй байдал хамтын ажиллагааны байгууллагууд танилцуулгууд хийж хэлэлцүүлэг хийгдсэн. - Зорчигчийн урьдчилсан мэдээлэл, Зорчигчийн нэрийн бүртгэлийн систем хэрэгжүүлэх хууль эрх зүйн асуудлууд – хүний эрхийн талаас Зорчигчийн урьдчилсан мэдээлэл, Зорчигчийн нэрийн бүртгэлийг түүнд хамаарал бүхий хууль эрх зүйн орчингүйгээр нэвтрүүлэх боломжгүй бөгөөд хүний хувийн мэдээллийг мэдээллийн нууцлалыг хадгалж хамгаалалгүй тээвэрлэгчдээс шилжүүлэхийг албажуулах боломжгүй. Зорчигчийн урьдчилсан мэдээллийг цуглуулах, шилжүүлэх нь хувийн мэдээллийн халдашгүй байдалд нөлөө үзүүлдэг бөгөөд зорчигчийн хувийн мэдээлэлтэй ажиллах үндэсний эрх бүхий байгууллагууд олон улсын хүний эрхийг хамгаалах стандарт, хүнийг үл ялгаварлах, хүйсийн болон мэдээллийн хяналтын бодлогуудтай зөрчилгүй байх шаардлагуудыг хангаж үндэсний хууль эрх зүйн орчин нэвтрүүлэх ажлыг хүний эрхийн талаас нь НҮБ-ын Хар тамхи, гэмт хэргийн офисын Терроризмээс сэргийлэх салбар, Европын холбооны улсын Европын мэдээллийн аюулгүй байдлын офис (EU DPO – European Union Data protection Office), Европын аялалын мэдээлэл, зөвшөөрлийн систем (EU ETIAS – European travel information and authorization system) зэрэг байгууллагууд тус тус танилцуулга хийв. Үр дүн: Зүүн Европын Зорчигчийн мэдээлэл солилцооны албан бус ажлын хэсгийн 3 дугаар хурал, мөн Зорчигчийн мэдээлэл солилцооны 7 дугаар семинарт оролцож Зорчигчийн урьдчилсан мэдээлэл, Зорчигчийн нэрийн бүртгэлийг Улс орнууд нэвтрүүлэхэд гардаг нийтлэг хүндрэл бэрхшээл, зорчигчийн хувийн мэдээлэлтэй холбоотой үйл ажиллагаа тул эрх зүйн орчин бүрдсэн байх, хүний эрхийг хамгаалах талаар олон улсын болон дотоодын стандартууд хангагдсан байх, хүнийг үл ялгаварлах зарчимуудад тулгууласан байх талаар мөн НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлийн Тогтоол бүрэн хэрэгжихэд тээврийн байгууллагуудын Зорчигчийн урьдчилсан мэдээлэл, Зорчигчийн нэрийн бүртгэлийн мэдээлэл алдаагүй, бүрэн бүтэн байх, хуулиар хүлээгдсэн мэдээлэл дамжуулах үйл ажиллагааг чанд мөрдүүлэх зэрэг ойлголтуудаа гүнзгийрүүлж авлаа. Мөн өөрийн хариуцаж ажиллаж байгаа дэд ажлын хэсгийн ажлын хүрээнд онцгой анхаарах, тууштай байж үр дүн гардаг ойлголтуудаа олж авлаа. ТАНИЛЦСАН: Ч.МӨНХТУЯА Ч.ОДГЭРЭЛ ТАЙЛАН БИЧСЭН: Г.БАТБАЯР

Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллагын Ази номхон далайн бүсийн агаарын навигацийн үйлчилгээний төлөвлөлт болон хэрэгжилтийг хангах ажлын хэсгийн дэд ажлын хэсэг болох Нислэгийн хөдөлгөөний менежментийн Хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн 3 дугаар хурал  Тайландын вант улсын Бангкок хотноо 2019 оны 3 дугаар сарын 04-нөөс 07-ны хооронд зохион байгуулагдаж ИНЕГ-ын АНБЗГ-ын мэргэжилтэн Х.Одхүү оролцлоо. Хуралд бүсийн 15 улс болон олон улсын 7 байгууллага(AAPA, CANSO, IATA, IFALPA, ICAO, WORLD ECONOMIC FORUM, THALES, TERRA DRONE) нийт 73 төлөөлөгч оролцлоо.Хурлыг ICAO-ын Ази Номхон далайн бүсийн захирал Арун Мишрагийн нэрийн өмнөөс ICAO-ын Ази Номхон далайн бүсийн нисэхийн хөдөлгөөн, нисэхийн мэдээлэл хариуцсан мэргэжилтэн Шэйн Самнер нээж үг хэлсэн.Хурлын даргаар Хятадын Нисэхийн хууль, стандартын Бейханг их сургуулийн захирал Лю Хао ажилласан бөгөөд нарийн бичгээр ИКАО-ын Ази Номхон далайн бүсийн нисэхийн хөдөлгөөн, нисэхийн мэдээлэл хариуцсан мэргэжилтэн Шэйн Самнер ажилласан.Хурлаар нийт 8 танилцуулга илтгэл хэлэлцүүлж, 11 WP, 8 IP-д үнэлэлт дүгнэлт өгсөн. Хурлаас 2 шийдвэрийн төсөл боловсруулагдаж APANPIRG-д хэлэлцүүлэхээр шийдвэрлэсэн. Үүнд:Хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан Ази номхон далайн бүсийн хэмжээнд баримтлах гарын авлага (Regional Guidance for the Regulation and Safe Operation within the National Airspace)-ийн төслийг хэлэлцэж боловсруулсныг батлуулах.Хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан баримт бичгийн төслийг боловсруулж дууссан тул APUAS TF ажлын хэсгийг татан буулгахаар шийдвэрлэснийг хэлэлцүүлэх.Монгол улсын хувьд хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн өнөөгийн нөхцөл байдлыг танилцуулж цаашид хурдацтай өсөн нэмэгдэж буй үйл ажиллагааг хэрхэн зохицуулах талаар асуулга тавьж тус хуралд оролцсон. Хуралд оролцсон улс орнууд мөн адил хурдацтай хөгжиж буй хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан баримт бичиг хэрэгтэй шаардлага тулгарч байгаагаа илэрхийлж байсан.ICAO-ын зүгээс хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан Ази номхон далайн бүсийн хэмжээнд баримтлах гарын авлага (Regional Guidance for the Regulation and Safe Operation within the National Airspace)-ийн төслийг боловсруулах ажлын хэсэгт орж ажиллахыг санал болгосон.Монгол улсын хувьд хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан Ази номхон далайн бүсийн хэмжээнд баримтлах гарын авлага (Regional Guidance for the Regulation and Safe Operation within the National Airspace)-ийн төслийг боловсруулах ажлын хэсэгт орж ажилласан бөгөөд ажлын хэсэг нь 2 өдрийн хугацаанд баримт бичгийн төслийг боловсруулсан.Энэхүү баримт бичгийн төслийг хурлын сүүлийн өдөр хэлэлцэн баталсан бөгөөд APANPIRG-д хэлэлцүүлэхээр санал нэгтэйгээр шийдвэрлэсэн.2019 оны 11 сарын 08-нд APANPIRG-ын хуралдаанаар тус баримт бичгийг хэлэлцүүлэн батлуулсан тохиолдолд Ази номхон далайн бүсийн улс орон бүр өөрсдийн дотоодын баримт бичгүүддээ дүн шинжилгээ хийж шаардлагатай өөрчлөлтүүдийг оруулахыг зөвлөсөн.Мөн APANPIRG-ын хуралдаанаар энэхүү баримт бичиг батлагдсан тохиолдолд тус ажлын хэсгийг татан буулгахаар тохиролцсон болно.Тус хуралд оролцсоноор хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зохицуулсан ICAO-ын анхны баримт бичиг боловсруулах ажлын хэсэгт орж санал солилцон ажилласан бөгөөд Монгол улсын агаарын навигацийн үйлчилгээний бодлогод хүнгүй нисэх төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг хэрхэн зөв, оновчтой зохион байгуулах талаар тодорхой мэдлэг мэдээлэлтэй болсон.

Монгол Улсаас АНУ руу үйлдэх шууд нислэгийн бэлтгэл ажлын хүрээнд өнөөдөр /2024.04.26 “Иргэний нисэхийн аюулгүй байдлыг хангахтай холбогдсон баримт, мэдээлэл болон түүнд хамаарах АНУ-ын аюулгүй байдлын эмзэг мэдээлэл солилцох тухай гэрээ”-г Монгол Улсын Иргэний нисэхийн ерөнхий газрын дарга Ч.Мөнхтуяа болон АНУ-ын Үндэсний аюулгүй байдлын яамны Тээврийн аюулгүй байдлыг хангах захиргааны дэд дарга Гари Ренфроу нар байгууллаа. Энэхүү гэрээг байгуулснаар хоёр улс нисэхийн аюулгүй байдлыг хангахтай холбогдсон баримт, мэдээллийг харилцан солилцох хүрээг тогтоож байна. Мөн Олон улсын иргэний нисэх, тээврийн аюулгүй байдлын системд учирч болзошгүй аюул заналхийллийг илрүүлэх, тус тусын нисэхийн болон тээврийн аюулгүй байдлын тогтолцоо, дүрэм журам, үйл ажиллагааг сайжруулахад солилцсон туршлага, баримт, мэдээллийг хамгаалахад ач холбогдолтой юм. Түүнчлэн энэхүү гэрээ нь Монгол Улс, АНУ-ын агаарын тээврийн харилцааг улам өргөжүүлэх бөгөөд АНУ-ын Тээврийн аюулгүй байдлыг хангах захиргаа болон Монгол Улсын Иргэний нисэхийн ерөнхий газар хоорондын хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх боломжийг олгоно. Ингэснээр шууд нислэг үйлдэх эхний бэлтгэл ажил хангагдаж, дараа дараагийн үе шатыг богино хугацаанд амжилттай төлөвлөх боломж бүрдэж байгаа юм.